Rezultaty prac przeprowadzonych w świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari w sezonie 2021/2022
Patryk Chudzik, CAŚ UW
Zimą 2021/2022 odbył się kolejny sezon prac terenowych ekspedycji CAŚ UW w świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari, dostarczając wielu rezultatów na polu rekonstrukcji, konserwacji i archeologii. Aktywność zespołu skoncentrowana była na trzecim tarasie świątyni, gdzie prowadzone były prace konserwatorskie stropu Północnego Pomieszczenia Amona, zaś w Południowym Pomieszczeniu Amona prowadzone były prace związane z budową drewnianej podłogi i zabezpieczeń ścian w celu otwarcia obu tych pomieszczeń dla zwiedzających. Prace rekonstrukcyjne objęły grupę posągów pierwotnie ustawionych na dolnym tarasie. Zakończona została rekonstrukcja kolosalnego posągu Hatszepsut stojącego przy północnym krańcu Dolnego Portyku Północnego i popiersia analogicznego posągu na po południowej stronie dolnych portyków. Prace te realizował rzeźbiarz Wojciech Myjak, wieloletni członek ekspedycji CAŚ UW, we współpracy z pracownikami i studentami z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Specjaliści z tej ostatniej instytucji pracowali również nad rekonstrukcją kolejnego piaskowcowego sfinksa kobiety faraona. W minionym sezonie zakończone zostały także prace rekonstrukcyjne i przeprowadzono prace konserwatorskie posągu króla Amenhotepa I, którego fragmenty odkryli polscy archeolodzy w 1982 roku na terenie doliny Asasif, i które następnie zmagazynowano w świątyni Hatszepsut. Po zakończeniu prac posąg został przewieziony do Muzeum Luksorskiego, gdzie będzie prezentowany na wystawie stałej. Prace konserwatorskie ponadto prowadzone były w Dolnym Pomieszczeniu Anubisa oraz w grobowcu królowej Neferu (TT 319), małżonki Nebhepetra Mentuhotepa II, do którego dostęp umożliwiają schody powstałe w czasach XVIII dynastii prowadzące z poziomu środkowego tarasu świątyni Hatszepsut.
Badania archeologiczne kontynuowane były w ramach tzw. Projektu Hathor, którego celem jest zbadanie historii budowy kompleksu kultu bogini-krowy, odprawianych w nim kultów i rytuałów, a także ustalenie co działo się w tej części świątyni w czasach późniejszych. W ramach tych działań zakończone zostały prace wykopaliskowe we wschodniej części tzw. ścieżki Hathor, czyli otwartej, wąskiej alei zlokalizowanej po południowej stronie środkowego tarasu, która, jak sugerowali poprzedni badacze, stanowiła odrębną drogę do Kaplicy Hathor. W jednym z sektorów odkryto dwa grobowce szybowe, w których znaleziono liczne pozostałości wyposażenia grobowego wskazujące, iż powstały one w Trzecim Okresie Przejściowym. Po zakończeniu prac na terenie tzw. ścieżki Hathor, otwarto dwa sondaże w Westybulu kaplicy położonej na poziomie środkowego tarasu. Celem tych wykopów było ustalenie przebiegu i rozmiarów fundamentów ścian kaplicy. Sondaże otwarto w północno-zachodnim i południowo-wschodnim narożniku Westybulu, w miejscach, w których nie zachowały się płyty posadzkowe. Już po kilku chwilach wykopalisk okazało się, że w obu wytypowanych miejscach znajdują się grobowce szybowe. Zarówno architektura obu grobowców, jak i odsłonięte w nich materiały wskazują, że grobowce powstały w Trzecim Okresie Przejściowym i późniejszych czasach były kilkukrotnie wykorzystywane. Kierując się tymi samymi wskazówkami wytypowano kolejne dwa miejsca w Sanktuarium Kaplicy Hathor: w północno-zachodnim narożniku pomieszczenia oraz w niszy północnej. W obu tych miejscach natrafiono na kolejne grobowce, w których odkryto liczne pozostałości pochówków z Trzeciego Okresu Przejściowego.
Ponadto, badania archeologiczne prowadzone były na terenie dolnego dziedzińca i związane były z pracami rekonstrukcyjnymi. Pierwszy z sondaży otwarty został po południowej stronie alei procesyjnej, naprzeciw zrekonstruowanego kilka lat temu piaskowcowego sfinksa Hatszepsut, drugi natomiast przy południowym krańcu Dolnego Portyku Południowego. Eksploracja obu tych miejsc związana była z koniecznością wylania fundamentów, stanowiących podstawę dla postumentów, na których ustawione zostały zrekonstruowane posągi.
W trakcie minionego sezonu prac prowadzone były także prace dokumentacyjne, epigraficzne i studia nad kościołem i klasztorem mnichów.